Günlük Notlar Yazılar

Beher Nedir ve Ne İşe Yarar? Tarihsel Bir Perspektif Bir tarihçi olarak, zaman zaman geçmişin izlerini sürerken, insanlık tarihinin sadece büyük olaylarla değil, küçük ama etkili detaylarla şekillendiğini fark ediyorum. Bu küçük ama önemli detaylardan biri de “beher” kelimesidir. Belki de çoğumuz, bilimsel laboratuvarlarda ya da kimya derslerinde birkaç kez karşılaştık bu terimle, ancak beherin kökenleri ve toplumsal dönüşümdeki rolü çok daha derin. Bugün, bilim ve teknolojinin evriminde önemli bir yere sahip olan bu basit cam malzemenin geçmişi, birçok bilimsel kırılma noktasına tanıklık etmiştir. Peki, bir tarihçi gözüyle bakıldığında “beher” nedir ve ne işe yarar? Gelin, birlikte keşfedelim. Beherin Tarihsel…

Masson Trikrom Boyası Nedir? Tarihin Katmanlarını Görünür Kılan Renklerin Dili Bir tarihçi olarak geçmişin izlerini sürerken sık sık bir mikroskop metaforuna başvururum. Toplumların geçirdiği dönüşümler, tıpkı bir dokunun hücresel yapısı gibidir: katmanlı, karmaşık ve her biri farklı bir renkle boyanmayı hak eder. Masson Trikrom boyası da bu anlamda yalnızca biyolojik bir araç değil, tarihsel okuma biçimlerine ışık tutan güçlü bir simgedir. Çünkü bu boya, görünmeyeni görünür kılar; bir dokunun içindeki sınırları, yapıları, ilişkileri açığa çıkarır. Tıpkı tarihin kendisi gibi. Masson Trikrom’un Tarihsel Arka Planı Masson Trikrom boyası, 20. yüzyılın başlarında Fransız bilim insanı Claude L. Pierre Masson tarafından geliştirilmiştir. Tıbbi…

Ümmü Sıbyan Olduğunu Nasıl Anlarız? Bir Rivayetin Gölgesinde Başlayan Merak Birçok Anadolu kasabasında, geceleri anlatılan hikâyelerden biri hep aynı kökten çıkar: “Çocuğu hasta etti, evde garip sesler duyuluyor, belki de Ümmü Sıbyan musallat oldu.” Bu cümleleri duyan herkesin aklında bir korku belirir. Ama aslında bu korkunun ardında yatan şey sadece efsane değil, toplumun bilinçaltında birikmiş yüzlerce yıllık bir gözlem ve inançtır. Bugün hâlâ bazı aileler, özellikle de çocukları sık sık hastalananlar, bu varlığın etkisini sorgular. Peki gerçekten Ümmü Sıbyan musallatı nasıl anlaşılır? Ümmü Sıbyan Nedir? Mit mi, Gerçek mi? Ümmü Sıbyan, halk inanışına göre özellikle hamile kadınlara ve küçük çocuklara…

Yumuşak Kapsül Neden Yapılır? Kolay Yutulandan Çok Daha Fazlası Hadi dürüst olalım: Yumuşak kapsüllerle ilk karşılaşmamız çoğu zaman “yutması rahat” oldukları için olur. Ama işin mutfağına girince, o parlak küçük damlaların ardında sürüyle akıl, bilim ve tasarım fikri saklandığını görürsünüz. Ben de bu yazıda, “Yumuşak kapsül neden yapılır?” sorusunu sadece yüzeyde bırakmadan; kökenlerinden bugünkü yansımalarına, yarının fırsatlarına kadar birlikte deşmek istiyorum. Çayınızı alın, arkadaşlar arasında rahat bir sohbet tadında ilerleyelim. Kısaca: Yumuşak Kapsül (Softgel) Nedir? Yumuşak kapsül, esnek bir kılıf (çoğunlukla jelatin + plastifiyanlar) içine yağ, çözeltı ya da süspansiyon halinde etkin madde doldurularak tek parça halinde mühürlenen bir dozaj…

Poodle köpeklerinin zeka seviyeleri hakkında çok şey duyulmuştur. Ama gerçekte, Poodle gerçekten akıllı mı? Ya da onun zekası, sadece davranışlarının bir sonucu mu? Bu yazıda, Poodle’ın zekasını farklı bakış açılarıyla değerlendireceğiz. Erkekler genellikle daha objektif ve veri odaklı bir yaklaşımı tercih ederken, kadınlar bu tür bir konuda daha duygusal ve toplumsal etkilere odaklanma eğiliminde olabilir. Hadi, konuya her iki bakış açısından da bakalım ve siz de düşüncelerinizi bizimle paylaşın! Poodle’ın Zekası: Erkeklerin Perspektifi Erkeklerin genellikle analizci ve veri odaklı bir yaklaşım benimsediğini söylemek yanlış olmaz. Poodle’ın zekasını değerlendirirken de, erkekler büyük ihtimalle bilimsel verilere ve köpeğin eğitilebilirliğine bakacaklardır. Poodle’lar, genellikle…

Gürültü Nedir Sağlık? Antropolojik Bir Bakış Bir antropolog olarak dünyayı anlamaya çalışırken her kültürün, her topluluğun kendi ses evreni olduğunu fark ederiz. Bu ses evreni; doğanın, ritüellerin, şehirlerin ve sessizliklerin harmanlandığı bir yaşam dokusudur. Ancak modern dünyanın yükselen sesiyle birlikte, “gürültü” artık yalnızca bir fiziksel olgu değil; kültürel, toplumsal ve hatta ruhsal bir meseledir. Peki, gürültü nedir ve sağlıkla nasıl bir ilişki içindedir? Bu yazı, antropolojik bir mercekten bu soruya yanıt arıyor. Gürültünün Antropolojik Tanımı: Sesin Kültürel Kodları Antropoloji açısından gürültü, yalnızca kulağa rahatsız edici gelen ses değildir; bir toplumun düzen anlayışına, sınırlarına ve değerlerine göre şekillenen bir semboldür. Örneğin…

Memurlar Hangi Gruba Giriyor? Kamu Statüsünün Konforu mu, Sınırı mı? Köşeyi dönmeden söyleyeyim: “Memurlar hangi gruba giriyor?” sorusunu yıllardır yanlış soruyoruz. Cevap sadece “kamu” demek kadar basit değil; mesele, hangi hukuki statüye, hangi kurumsal kültüre ve hangi hesap verebilirlik sistemine dahil oldukları. Eğer bu sınıflandırmayı yüzeysel bırakıyorsak, memuriyeti de ezberlerle tartışıyoruz demektir. Gelin, ezberleri bozarak başlayalım. Memur = Kamu Görevlisi: Ama Hangi Statü? “Memur” dediğimiz kişi, özünde kamu sektöründe, statü hukukuna tâbi bir çalışan. İşveren devlet; iş ilişkisi, klasik anlamda bir sözleşmeden ziyade atama ve görevlendirme üzerinden yürüyor. Disiplin, performans, terfi, görevden alma gibi başlıklar da idare hukuku çerçevesinde şekilleniyor.…

Güneaşık Ne Demek? Varlığın Aydınlığına Felsefi Bir Yolculuk Bir filozof olarak insanın ışığa olan ilgisini yalnızca fiziksel bir yönelim olarak değil, varlığın anlamına duyulan metafizik bir özlem olarak görürüm. “Güneaşık” kelimesi, yüzeyde bir doğa olayını çağrıştırsa da, derinliklerinde insanın hakikate, iyi olana ve varoluşun kaynağına duyduğu içsel çekimi taşır. Tıpkı Platon’un mağara alegorisindeki gibi, insanın ışığa yükselişi bir bilgi eylemi olduğu kadar bir ahlaki dönüşümdür de. Etik Bir Perspektiften Güneaşık: Işığa Yönelmenin Ahlakı Etik açıdan Güneaşık, karanlıktan çıkma cesaretidir. Ahlakın özü, yalnızca “iyi”yi bilmek değil, onu yaşama geçirmektir. İnsan, ışığa yöneldikçe kendi gölgesini de fark eder. Bu nedenle etik, yalnızca…

Günahın Güruhu Ne Demek? Siyaset Biliminin Aynasında Bir Kavramın Çözümlemesi Bir siyaset bilimci için her kavram, toplumsal düzenin görünmeyen bir aynasıdır. “Günahın güruhu” ifadesi, yalnızca ahlaki bir eleştiri değil, aynı zamanda iktidarın gölgesinde şekillenen bir toplumsal yapının ifadesidir. Bu kavramı anlamak, yalnızca bireysel etikle değil, aynı zamanda siyasal iktidarın, ideolojilerin ve vatandaşlık bilincinin nasıl inşa edildiğiyle ilgilidir. Güç İlişkilerinin Günahı: İktidarın Görünmeyen Eli Her toplum, güç ilişkilerinin yeniden üretildiği bir sahnedir. Devlet, medya, din kurumları ve ekonomi bu sahnenin aktörleridir. “Günahın güruhu” burada, yalnızca bireylerin kötücül eğilimleriyle değil, sistemin kendi iç mekanizmasıyla ilgilidir. Çünkü günah, yalnızca bir davranış değil, çoğu…

Öğrenmenin Gücüyle Başlayan Bir Merak: “Erzurum Hınıs Köyü Alevi mi?” Bir eğitimci olarak her zaman öğrenciyle birlikte yol yürürüm; öğrenmenin, yalnızca bilgi aktarmak değil, hem zihni hem yüreği dönüştürmek olduğuna inanırım. Sormaya cesaret veren bir eğitim modelini benimsiyorum: “Neden?”, “Nasıl?”, “Ne anlama geliyor?” şeklindeki sorularla başlarım. Bugün sorumuz: “Erzurum Hınıs Köyü Alevi mi?” Bu soru sadece bir inanç sorgulamasından öte: kimlik, toplumsal hafıza, coğrafya, tarihin kesişim noktaları üzerine düşünmeye çağrı niteliğindedir. Ön Bilgiler ve Kaynaklara Yaklaşım İlk adım olarak, elimizdeki kaynaklara bakarız. Bugüne kadar yapılan saha çalışmaları, tezler, kültürel belge analizleri gösteriyor ki Erzurum’un Hınıs ilçesi sınırları içinde bazı köylerde…