İşverenin Yediği Yemek Gider Yazılır mı?
Giriş: İşletmelerin gider yazabileceği harcamalar, vergi ve muhasebe açısından sıkça tartışılan konulardır. Bu bağlamda “işverenin yediği yemek gider yazılır mı?” sorusu önemli bir soru haline gelmiştir. Bu yazıda, öncelikle tarihsel gelişimine bakacağız; ardından günümüzdeki akademik/muhasebe‑hukukî tartışmaları değerlendireceğiz ve uygulamadaki önemli noktaları açıklayacağız.
Tarihsel Arka Plan
Türkiye’de işletme giderlerinin ne şekilde gider yazılabileceği konusu uzun yıllardır vergi mevzuatının merkezinde olmuştur. Gelir Vergisi Kanunu (GVK) yürürlüğe girdikten sonra, gider kavramı “ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi amacıyla yapılan harcamalar” olarak tanımlanmıştır. Bu çerçevede, yemek giderleri de “personel yemek hizmeti”, “temsil ve ağırlama” gibi alt başlıklarla ele alınmıştır. Örneğin, hizmet erbabına işveren tarafından işyeri veya müştemilatında yemek verilmesi halinde bu menfaatin ücret sayılmayacağına ilişkin düzenleme GVK m. 23/8’de yer almıştır. :contentReference[oaicite:1]{index=1}
Zaman içinde, dışarıdan yemek hizmeti alınması, yemek kartı ya da yemek çeki gibi araçlarla ödeme yapılması gibi yeni uygulamalar ortaya çıkınca, vergi idaresi ve mahkemeler bu harcamaların nasıl değerlendirileceği konusunda açıklamalar yayımlamaya başlamıştır. Örneğin, dışarıdan yemek hizmeti alınması halinde belli bir günlük limitin aşılması halinde ücret sayılacağı yolunda uygulamalar oluşmuştur. :contentReference[oaicite:2]{index=2}
Günümüzdeki Uygulama ve Akademik Tartışmalar
Bugün uygulamada şu ana başlıklar öne çıkmaktadır:
- İşverenin işyerinde veya müştemilatında yemek vermesi durumunda, bu menfaatin herhangi bir tutar limitine bağlı olmaksızın ücret sayılmadan vergi istisnasına tabi olabileceği kabul edilmektedir. :contentReference[oaicite:3]{index=3}
- İşyerinde yemek verilmediği durumda ise işverenin yemek hizmeti veren işletmeler aracılığıyla ya da yemek kartı/çek yolu ile yemek desteği sağlaması halinde, günlük belirlenmiş istisna tutarını aşmayan kısmın ücret sayılmayacağı, aşan kısmın ise ücret sayılarak vergi ve SGK primi matrahına dahil edileceği yönünde bir uygulama vardır. :contentReference[oaicite:4]{index=4}
- Akademik ve mesleki çevrelerde tartışılan önemli hususlardan biri de “işverenin kendisi için yaptığı yemek harcaması”dır. Yani işveren ya da üst düzey yönetici için yapılan yemek giderinin hangi ölçüde gider yazılabileceği, bu harcamanın gerçekten iş ile ilgili olup olmadığı, temsil ve ağırlama kapsamında mı değerlendirileceği gibi sorular vardır. Örneğin, Gelir İdaresi Başkanlığı özelgelerinde işverenin kendi yemeğinin gider yazılabilmesi için “iş ile ilgili olması”, “ticari organizasyonun varlığı ile doğrudan ilişki” gibi kriterlerin bulunduğu belirtilmiştir. :contentReference[oaicite:6]{index=6}
Bu bağlamda, akademik makalelerde şu yönler öne çıkar: gider yazılabilirliği için “illiyet bağının varlığı” (yapılan harcamanın kazancın elde edilmesine ya da idame ettirilmesine doğrudan katkı göstermesi), belge, kayıt ve tutar sınırlarına uyulması gerekliliği, özel nitelikli harcamaların (örneğin aile bireyleriyle yapılan yemekler) gider dışı bırakılması gerektiği üzerinde durulur. :contentReference[oaicite:7]{index=7}
Temel Kriterler
Aşağıdaki kriterler, işveren veya şirket yöneticisi için yapılan yemek giderlerinin gider yazılabilirliği açısından önemlidir:
- Yemeğin iş ile doğrudan ilgili olması (örneğin müşteri ağırlama, toplantı, iş ilişkilerinin yürütülmesi).
- Yemeğin belgeli olması (fatura ya da resmi belgeyle kayıtlı olması). :contentReference[oaicite:8]{index=8}
- Yemeğin kişisel nitelikte olmaması (örneğin işverenin özel yemekleri ya da aileyle yapılan yemeklerin gider yazılması halinde vergi otoriteleri itiraz edebilir). :contentReference[oaicite:9]{index=9}
- Tutarın ve uygulamanın mevzuata uygun olması (örneğin personel için yapılan yemek ödemelerinde belirlenen limitlerin aşılmaması).
Sonuç ve Uygulama Önerileri
Özetle, “işverenin yediği yemek gider yazılır mı?” sorusunun yanıtı, bu yemeğin hangi bağlamda ve ne şekilde yapıldığına göre değişmektedir. İşverenin yöneticisi olduğu şirketin faaliyetinin bir parçası olarak yemek gideri yapması ve bu yemeğin iş faaliyetlerine hizmet etmesi durumunda, gider olarak yazılması mümkündür. Ancak bunun gider yazılabilmesi için aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir:
- Yemeğin iş amacıyla yapılmış olması — örneğin iş ilişkilerinin yürütülmesi, müşterilerin ağırlanması ya da şirketin ticari faaliyetinin gerekliliği.
- Yemeğin uygun bir belgeyle kayıt altına alınmış olması (fatura, yemek hizmeti veren kurumun bildirimi vb).
- Harcamaların tutarının ve uygulamanın vergi mevzuatına uygun olması; işverenin özel yemekleri ya da keyfi harcamalarının gider yazılması vergi riski doğurabilir.
- Muhasebeleştirme açısından, giderin şirketin ticari kazancının elde edilmesine veya idamesine doğrudan katkı sağlaması gereklidir. :contentReference[oaicite:10]{index=10}
Gerçek uygulamada, işverenin yemek gideri olarak yazmak istediği tutarın “çalışanlara yemek hizmeti” kapsamında mı yoksa yöneticinin özel harcaması mı olduğu açıkça belirlenmelidir. Uygulamada yöneticinin yemek gideri genellikle “temsil ve ağırlama gideri” kategorisinde değerlendirilir ve bunun için belge, tutar ve amacın açıklanması gerekir. :contentReference[oaicite:11]{index=11}
Sonuç olarak, işverenin yediği yemek gider yazılabilir ancak sadece “işle ilgili ve belgelendirilmiş” olması halinde; aksi takdirde vergi otoritelerince kişisel nitelikte gider olarak değerlendirilebilir.
Kaynaklar:
– MuhasebeNews: Personel için yapılan yemek giderleri… ([Muhasebe News][1])
– MuhasebeTR: Yemek karşılığı harcama ve ödemelerin giderleştirilmesi… ([Muhasebet R][2])
– Proventus Danışmanlık: İşverene ait yemek masraflarının gider olarak gösterilip gösterilemeyeceği… ([Proventus Danışmanlık][3])
Etiketler: #işveren #yemekgideri #vergimevzuatı #giderkaydı #temsilağırlama
[1]: “Personel için yapılan yemek, barınma ve tedavi harcamaları gider …”
[2]: “Yemek Karşılığı Harcama ve Ödemelerin Giderleştirilmesi ve Ücret …”
[3]: “İşverene Ait Yemek Masraflarının Gider Olarak Gösterilip …”